Olej do kompresora oraz oleje stosowane w pneumatyce

  W tym artykule zajmiemy się kwestią konserwacji urządzeń pneumatycznych za pomocą oleju. Odpowiemy na pytanie jakie są funkcje oleju, czyli po co go stosujemy. Wskażemy jakimi parametrami powinien charakteryzować się olej sprężarkowy i olej do narzędzi pneumatycznych oraz wyjaśnimy jak powinno smarować się narzędzia pneumatyczne. 

A więc do rzeczy!

Oleje do narzędzi pneumatycznych - charakterystyka

Przeważająca większość kompresorów tłokowych i śrubowych do prawidłowej pracy wymaga zastosowania odpowiedniego typu oleju. Inny typ oleju będzie konserwował sprężarki tłokowe (np. Airbox TAURUS LD-100-1L) , inny śrubowe i łopatkowe  (np. Airbox ROTAURUS HD-68-5L), a jeszcze inny narzędzia pneumatyczne (np. Airbox PNEUMATIC-32-0,6L). Oleje różnią się między sobą klasą lepkości, temperatura zapłonu, temperaturą płynięcia. Co oznaczają te terminy zaraz wyjaśnimy.

Zacznijmy od klasy lepkości. Lepkość oleju definiuje się fachowo jako stopień tarcia wewnętrznego cząsteczek oleju, który warunkuje ich podatność na poruszanie, czyli jest to po prostu płynność. Ważne jest, że lepkość oleju w dużej mierze zależy od temperatury (czyli nie jest parametrem stałym). Im niższa temperatura oleju, tym jest on mniej płynny (ma wyższą lepkość), a jego warstwa staje się grubsza. I odwrotnie: w wyższej temperaturze olej będzie miał niższą lepkość (będzie bardziej płynny), a film olejowy, który pokrywa elementy będzie cieńszy. 

Jaki olej do kompresora?

Najczęściej stosowane klasy lepkości dla sprężarek tłokowych to 100, dla sprężarek śrubowych i łopatkowych 68, a dla narzędzi pneumatycznych 32. Nie mniej jednak oleje sprężarkowe występują także w innych klasach, dlatego przy zakupie urządzenia warto dopytać o ten szczegół, bo klasa lepkości definiuje nam także pozostałe parametry jak temperaturę zapłonu i płynięcia.

Temperatura zapłonu oleju to najniższa temperatura, w której następuje zapalenie się oparów oleju. I ta w praktyce najczęściej dla olejów do sprężarek tłokowych wynosi 220°C,  kompresorów śrubowych i łopatkowych 210°C, a dla oleju do narzędzi pneumatycznych 205°C.

Temperatura płynięcia to najniższa temperatura, w której olej jeszcze płynie pod swoim ciężarem. Zdecydowanie nie jest to minimalna temperatura pracy oleju. Jest to wartość graniczna. 

Olej do kompresora - do czego służy?

Mamy już omówione główne parametry oleju, a teraz przejdźmy do jego funkcji.  Przede wszystkim zmniejsza tarcie i tym samym przedłuża żywotność pracujących części; odprowadza ciepło powstałe w wyniku tarcia i sprężania powietrza; wyprowadza z układu smarowania stałe zanieczyszczenia, uszczelnia oraz chroni przed korozją. Tak więc jeśli chcemy, aby sprężarka czy narzędzie pneumatyczne służyło nam długo i niezawodnie powinniśmy je właściwie serwisować. 

Narzędzia pneumatyczne - jak smarować?

Ze sprężarkami śrubowymi i tłokowymi sprawa wydaje się być łatwa: należy kontrolować stan i ilość oleju, wymieniać zgodnie z instrukcją i sprawdzać urządzenie pod kątem ewentualnych wycieków.  Większość sprężarek wyposażona jest w czytelne oczko podglądowe, na podstawie którego możemy określić ilość oleju w pompie. Warto pamiętać, aby nie przesadzić z ilością oleju. Jego nadmiar może spowodować efekt “plucia” i zalania urządzenia. Zbyt niski poziom oleju natomiast może doprowadzić do zatarcia elementów ruchomych.  

Nieco inaczej rzecz się ma z narzędziami pneumatycznymi. Konieczność smarowania jest raczej dla wszystkich oczywista (olej smaruje i konserwuje układ napędowy), ale już właściwe smarowanie - nie dla każdego. Tu poza odpowiednim rodzajem, bardzo istotna jest ilość oleju, którą podajemy do narzędzia. Jeśli przesadzimy z olejem, z pewnością zauważymy spadek mocy urządzenia (najlepiej uwidacznia się to przy kluczach pneumatycznych) oraz nieestetyczne wycieki. W takim przypadku konieczne będzie rozkręcenie i oczyszczenie narzędzia. Jeśli oddamy do serwisu to trzeba się liczyć kosztami. 

Olej do pneumatyki

Ważne: olej który stosujemy musi być stricte przeznaczony do narzędzi pneumatycznych (np. PNEUMATIC-32-0,6L)

Większość narzędzi pneumatycznych ma dość dobrze oznaczone miejsce podawania oleju. W przypadku każdego urządzenia warto przeczytać instrukcję i postępować zgodnie z opisem.  

Na koniec warto dodać, że producenci sprężarek i narzędzi często informują jaki olej jest dedykowany do danego typu urządzenia. Dobrze jest stosować zalecany olej, gdyż w warunkach gwarancji potrafi pojawić się zapis o utracie gwarancji gdy użytkownik zastosuje inny typ niż wskazany w dokumentacji.